Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
SV | Verder zeide de HEERE tot Mozes: Neem tot u welriekende specerijen, mirresap, en oniche, en galban, [deze] welriekende specerijen, en zuiveren wierook; dat elk bijzonder zij. |
WLC | וַיֹּאמֶר֩ יְהוָ֨ה אֶל־מֹשֶׁ֜ה קַח־לְךָ֣ סַמִּ֗ים נָטָ֤ף ׀ וּשְׁחֵ֙לֶת֙ וְחֶלְבְּנָ֔ה סַמִּ֖ים וּלְבֹנָ֣ה זַכָּ֑ה בַּ֥ד בְּבַ֖ד יִהְיֶֽה׃
|
Trans. | wayyō’mer JHWH ’el-mōšeh qaḥ-ləḵā sammîm nāṭāf ûšəḥēleṯ wəḥeləbənâ sammîm ûləḇōnâ zakâ baḏ bəḇaḏ yihəyeh: |
Algemeen
Zie ook: Galbanum (Venkel), Mozes, Oniche, Styrax, Wierook
Aantekeningen
Verder zeide de HEERE tot Mozes: Neem tot u welriekende specerijen, mirresap, en oniche, en galban, [deze] welriekende specerijen, en zuiveren wierook; dat elk bijzonder zij.
- Volgens de traditie, werden aan bovenstaande beschrijving nog eens 7 geurstoffen toegevoegd, naast de hier genoemde vier, tot een totaal van elf stuks. De formule voor het specerijenmengsel werd gegeven in de hoeveelheden van de maneh, welke 100 shekels of 5 pond was. Bestaande uit:
70 maneh 350 pond Balsam
70 maneh 350 pond Onycha
70 maneh 350 pond Galbanum
70 maneh 350 pond Wierook
16 maneh 80 pond Mirre
16 maneh 80 pond Cassia
16 maneh 80 pond Nardus (shiboleth nard)
16 maneh 80 pond Saffraan (Karkom)
12 maneh 60 pond Costus (kosh't)
9 maneh 45 pond Cinnamon
3 maneh 15 pond Kaneelschors
365 maneh totaal
De totale hoeveelheid was 365 maneh , zodat één maneh (5 pond) elke dag van het zonnejaar kan worden verbrand.
Naast deze ingrediënten, 1/4 kav (1 kopje) van Sodom zout (nitraat) en kleine hoeveelheden maaleh ashan (waarschijnlijk Leptadenia pyrotechnica, dat salpeterzuur bevat) en kippath ha-yardan (waarschijnlijk een soort cyclaam) werden toegevoegd. Daarnaast werd 9 liter (kab) loog van de wikke (borith karshina) en 21 liter (3 saah en 3 kab) kapperbes wijn gebruikt om de onycha te bereiden.
Vertaalnotities
Zie hier voor een verklaring van de gebruikte coderingen.
Zie hier over het gebruik van de interlineair.
tot welriekende specerijen
|
Verder zeide de HEERE tot Mozes: Neem tot u welriekende specerijen, mirresap, en oniche, en galban, [deze] welriekende specerijen, en zuiveren wierook; dat elk bijzonder zij.
- צרי Styrax Liquidambar orientalis, een welriekende struik. SV "mirresap"; andere "(balsem)hars"
- שְׁחֵלֶת H7827 hapax, "oniche, onycha"; Dit kan een plant zijn, of het kan een soort weekdier zijn, wordt vermeld in Ugaritisch en Akkadisch. De Targum vertaalt dit als tufra, de Talmud als tziporen (Kerithoth 6a), en de Septuagint als onyx, alles een aanduiding voor 'vingernagel'. Sommigen beweren dat dit werkelijk bereid is uit menselijke vingernagels (cf. Arukh vs. Tziporen), maar de meeste geleerden zien het als afkomstig van een waterdier (Mossef HeArukh ibid.; Ramban). Daarom wordt het meestal aangeduid als onycha (Hirsch; King James) of blatta byzantia (Abarbanel; Shiltey Gibborim 85), de nagel-achtige operculum (hoornachtig dekseltje of kieuwdeksel) van bepaalde slakken van de murex familie, zoals de Onyx marinus, Strombus lentiginosus, of Unguis Odaratus (Tifereth Yisrael, Chomer Bakodesh 2:67; Cf. Ben Sirah 24:15; Dioscorides, De Materia Medica 2:10). Dit zou een zeer aangename geur geven bij verbranding.
Andere bronnen stellen echter dat shecheleth een soort van wortel is (Rashi). De Talmud lijkt ook aan te geven dat het kwam van een eenjarige plant (Kerithoth 6b). Sommigen identificeren deze plant met een soort van een steenroos, Cistus ladaniferus, die nagelachtige bloemblaadjes heeft.
De onycha werd ingewreven met een alkali-oplossing bereid uit de bittere wikke (Vicia sativa) (cf. Rambam op Maaser Sheni 2:4) om alle onzuiverheden te verwijderen. Het werd vervolgens geweekt in het gefermenteerde sap van de kappertjesbes (Caparis spinosa) (cf. Tosafoth, Betza 25b, vs. VeTzalaf) of sterke witte wijn om de geur te verbeteren (Kerithoth 6a; Yad, Kley HaMikdash 2:5).
- חֶלְבְּנָה H2464 hapax, plantnaam "galban, galbanum"; Galbanum (Ferula gummosa), familie van de Venkel, komt in de Bijbel alleen hier voor;
- סם "specerij"; de dubbele vermelding kan verwijzen dat de hiervoor genoemde specerijen de ene helft is en dat de hierna genoemde wierook het tweede gedeelte is (U. Cassuto, Exodus, p. 400).
Anderen willen hier lezen "overige specerijen" want volgens de traditie, werden nog eens 7 geurstoffen toegevoegd, naast de hier genoemde vier, tot een totaal van elf stuks.
- לבונה "wierook, wierookstruik" Boswellia;
- בד "gelijke hoeveelheid"; lett. "Van elk onderdeel zal er een gelijk deel zijn."
____
- וַיֹּאמֶר֩ MT; וידבר SP;
- אֶל MT 4QPaleoExodm SP;
- מֹשֶׁ֜ה MT 4QPaleoExodm; משה לאמר SP;
- וְחֶלְבְּנָ֔ה MT; וחלבניה SP;
- וּלְבֹנָ֣ה MT; ולבונהx4QPaleoExodm SP;
- Voorkomend in 4Q158 (fragmentarisch, meestal volgend MT); 4Q22=4QPaleoExodm (fragmentarisch, volgt MT met schrijffouten);
____
- 4QPaleoGen-Exodm is in paleo-Hebreeuws geschreven, waarbij tussen de woorden een punt is gezet.
Koop nu
Commentaar
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!